TIEN JAAR VLOS
“Het begon allemaal met een wafelbak in ‘De Pomp’ eind 1997. Op vraag van het Provinciaal Steunpunt Vluchtelingen en het Sociaal Centrum Sint-Niklaas startte een groepje vrijwilligers en vluchtelingen een werkgroep die zich “Vluchtelingen Onthaalgroep Sint-Niklaas”, kortweg VLOS, noemde.
Het was de tijd van de oorlog tussen India en Pakistan, van de burgeroorlog in Zaïre (thans Congo) waar Kabila sr. Mobutu ten val bracht en van de voortdurend heropflakkerende gevechten in voormalig Joegoslavië.
In de spoedig opgerichte VLOS-krant lezen we o.a.: “ Wie wil VLOS bereiken?: Vluchtelingen die proberen te overleven (asielzoekers, erkende vluchtelingen, mensen zonder papieren)”, en “Wat doet VLOS concreet?: concrete noden van vluchtelingen oplossen, vormingsmomenten aanbieden, het onderschrijven van politieke acties en het meewerken aan multiculturele activiteiten, werken aan positieve beeldvorming, VLOSSENISSEN inrichten: wekelijkse samenkomsten van vrijwilligers en vluchtelingen voor een gezellige babbel met muziek en spel.”
Werkers van het eerste uur waren o.a. Jozef, Tilly, Piet, Pat, Omer, Leen, Linda en Rita. Het VLOS-secretariaat startte in de Weverstraat bij Tilly en Jozef. In die tijd hadden enkele werkers van het eerste uur ook al mee de Wereldmarkt opgestart, waarvan de eerste editie de titel ‘Vluchtelingen onder ons’ meekreeg.
In 1998 was er de Kosovo-crisis. Vele vluchtelingen kwamen toen ook naar ons land. Zij werden in het kader van het spreidingsplan toegewezen aan de OCMW’s over heel België verspreid. Sint-Niklaas kreeg aanvankelijk 60 vluchtelingen per maand toegewezen, spoedig, uitgebreid tot een kleine 150. Om die mensen onderdak te geven werd het leegstaande NCMV-gebouw aan de O.-L.-Vrouwstraat door het OCMW in oktober gehuurd en als noodopvang ingericht (brood-bed-bad) in afwachting dat VLOS i.s.m. het OCMW voor een gepaste woning kon zorgen. VLOS, dat ondertussen een voortrekkersrol vervulde in alles wat met vluchtelingen te maken had in Sint-Niklaas, nam de praktische zorg en intensieve begeleiding van de vluchtelingen op zich. Leen was voortdurend op weg om nieuwkomers-kinderen naar scholen te begeleiden.
Toen in 1999 de situatie in Kosovo escaleerde tot een heuse oorlog met ingrijpen van de NAVO en massale vluchtelingenstromen naar de naburige landen, kwamen steeds meer mensen naar ons toe.
In het opvanghuis werd door Linda en Tilly een ‘VLOS-bazar’ op poten gezet, waarvan later de verantwoordelijkheid overgenomen werd door Godelieve.
De zelforganisatie Ardhmëria (de Toekomst) voor Albanese Kosovaren werd gesticht onder de bezielende leiding van Gafurr Sahiti, Besim Hasani en Agim Syla.
Het aantal vrijwilligers nam toe. Teveel om op te noemen!
Het aantal vluchtelingen ook! mensen uit Algerije, Armenië, Bosnië, Burundi, Chili, Congo, Indië, Kosovo, Nepal, Pakistan, Rwanda, Rusland, Servië en vooral veel Kosovaarse Roma.
Allen werden (en worden ook nu nog, voor zover het in ons vermogen ligt), opgevangen en met raad en daad bijgestaan en begeleid naar de Dienst Vreemdelingenzaken in Brussel (DVZ), Gemeentelijke diensten, OCMW, Sociaal Centrum (nu CAW), advocaten, scholen, mutualiteit, ziekenhuis, instanties voor huisvesting enz.
VLOS hield een manifestatie voor ‘Mensen zonder Papieren’ op de Grote Markt van Sint-Niklaas voor een grote algemene regularisatie.
VLOS startte deelname aan studiedagen en vorming voor eigen medewerkers o.a. in De Pomp. Ook werd een begin gemaakt van info en vorming in scholen en allerhande groeperingen.
Er was (en er is nu nog) regelmatig overleg met het OCMW, het Sociaal Centrum en het Lokaal Integratie Centrum.
Ondertussen werd de Wereldmarkt geïntegreerd in ‘Beweging in de Stad’ met Yves, Wouter, Peter, Tilly en Jozef. Van in het begin van de OWW-Geschenkenbeurs had VLOS een ‘creatieve’ stand dankzij Linda.
Eind 1999 werd Pat, VLOS-medewerker van het eerste uur, door het Stadsbestuur van Sint-Niklaas aangesteld als Vluchtelingen-veldwerker van de stad.
De VLOS-bazar werd verhuisd naar leegstaande lokalen van de Normaalschool in de Kasteelstraat nummer 8.
Een nieuw vluchtelingen-onthaalhuis ‘Arcade’ werd geopend in de Kasteelstraat nummer 4.
In samenwerking met het OCMW nam VLOS daar de volgende taken op zich: verwelkomen nieuwe asielzoekers (die rechtstreeks toekwamen van DVZ Brussel), hen wegwijs maken in het administratieve en sociale leven van onze samenleving, het opstarten van taallessen in afwachting van deelname aan het officiële nieuwkomersproject. Arcade deed ook dienst als tijdelijk doorgangshuis. VLOS zocht (en zoekt) permanent huisvesting om de vluchtelingen te installeren.
Eind 1999 waren er meer dan 400 asielzoekers in Sint-Niklaas.
In 2000 werd VLOS een vzw.
Veel nieuwe vluchtelingen kwamen vooral uit Oost-Europa: randrepublieken van de vroegere Sovjet-Unie, van Tsjetsjenië en Kosovo.
Voor de eenmalige regularisatiecampagne heeft VLOS begin januari een 100-tal vluchtelingen geholpen bij hun regularisatiedossier, dat binnen de maand moest ingediend worden.
De zelforganisatie ‘Romano Dzuvdipe’ zag het licht met Imer als president en Jozef als secretaris en zal later een vzw worden.
We namen een ‘VLOS-huis’ in gebruik in de Heistraat. Het kreeg de naam ‘Marjet’ en dient voornamelijk voor crisisopvang.
De VLOS-bazar draaide op volle toeren en dreigde uit zijn voegen te barsten. De mensen brachten niet alleen kleding, maar ook huisraad en meubelen.
2001: Onder de titel ‘VLOS 2001 en verder’ werden in de VLOS-krant de visie, de doelstellingen en de praktische plannen voor onze werking nog eens duidelijk uiteengezet en geactualiseerd.
In januari 2001 viel de beslissing dat er een Rode Kruis Opvangcentrum (RKOC) voor asielzoekers komt in de gebouwen van de Normaalschool in de Kasteelstraat. Daardoor dreigden wij de lokalen, waarin onze VLOS-bazar gevestigd was, te verliezen. Maar geen nood: het RKOC gaf ons de grote toneelzaal van de Normaalschool ter beschikking. De ingang daar naar toe langs de Aerschotstraat (met ruime parking) is ideaal. Onze VLOS-bazar verhuisde daarheen in februari. Asielzoekers van het Centrum zullen ook terecht kunnen in onze VLOS-bazar. Dit is het begin van een goede verstandhouding tussen VLOS en het RKOC.
In april 2002 openden we een tweede VLOS-huis in de Hazewindstraat. Het VLOS-huis ‘Marjet’ dient nu alleen nog voor huisvesting. In de Hazewindstraat waren 5 kamers voor noodopvang, het bureau van Imer en Romano Dzuvdipe kregen er een plaats, met een kleine Moskee, en een grotere plaats waar lessen gegeven werden en dat ook diende als praatcafé.
In november startte in Brussel de beweging ‘Kerkasiel.anders’, een oecumenisch netwerk voor lokale initiatieven met asielzoekers, vluchtelingen en nieuwe migranten. Drie VLOS-medewerkers (Jozef, Yves en Piet) zullen in de volgende jaren tot de stuurgroep daarvan toetreden. Daardoor zullen vanaf nu lokale initiatieven van ‘Kerkasiel.anders’ door VLOS gedragen worden.
Nadat begin van het jaar de laatste asielzoekers uit het onthaalhuis ‘Arcade’ vertrokken waren, werd ‘Arcade’ omgevormd tot buurthuis. Naast de wijkagent en een maatschappelijk assistente van het OCMW hield Omer (VLOS) hier spreekuur als buurtbemiddelaar.
In januari 2003 vierden de vrijwilligers ‘5 jaar VLOS’ rond het haardvuur bij Frieda en Guido.
Op 8 april 2003 zaten 4 VLOSsers in een panel op de Internationale ROMA-dag in Sint-Niklaas.
Op 14 juni 2003 werd de VLOS-kas gespijzigd door het benefietconcert ‘De Pianisten’ in de Salons voor Schone Kunsten te Sint-Niklaas.
De eerste Kerkasielwake onder het motto ‘Omdat wachten (op de afhandeling van de asielprocedure) een eeuwigheid duurt’ had in juni 2003 plaats in de Sint-Nikolaaskerk.
In november 2003 werkte VLOS samen met het RKOC aan een vormingsweek voor laatstejaarsstudenten van het middelbaar onderwijs.
In december 2003 zag i.s.m. het OCMW en het Oriëntatiepunt Gezondheidszorg Oost-Vlaanderen een medisch pasje - de gekende Gele Kaart - het levenslicht.
In maart 2004 werd de zelforganisatie TVOV (Tsjetsjeense Vereniging Oost-Vlaanderen) voor Tsjetsjeense vluchtelingen opgericht door Elmira.
In juni 2004 verzorgden VLOS-medewerkers de kerkasielwake in de kerk van Tereken.
In augustus 2004 volgde Elmira, arts en erkende Tsjetsjeense vluchtelinge, Pat op als Vluchtelingen-veldwerker van de stad Sint-Niklaas.
In oktober 2004 maakten Godelieve & co de eerste VLOS-brunch tot een groot succes.
In 2005 onderging onze naam een kleine wijziging met een grote inhoud: van ‘Vluchtelingen Onthaalgroep Sint-Niklaas’ werden we ‘Vluchtelingen Ondersteuning Sint-Niklaas’. We blijven dus VLOS.
Begin 2005 startten Irma en Roger de VLOS-kruidenier in ons huis in de Hazewindstraat.
In februari 2005 hielden we in Tereken een driedagenlange kerkasielwake met voordrachten, diamontages, een politiek debat met vier parlementariërs, een optreden van een Roma dansgroepje, een optreden van het solidariteitskoor Weerbots en een Fakkeltocht.
De Beweging voor Kinderen zonder Papieren werd vanuit Antwerpen gesticht. Drie leden van VLOS (Jozef, Yves en Piet) maken deel uit van de stuurgroep.
We betrokken in september 2005 een nieuw VLOS-huis in de Truweelstraat. Dit huis was eerst grondig opgeknapt - om niet te zeggen gerenoveerd - door Garik en Ramesh. Het VLOS-secretariaat werd hier gedeeltelijk in ondergebracht en het werd de vaste stek van onze stagiairs. Ook werden twee appartementjes ingericht voor opvang van vluchtelingen.
Ook nu is de VLOS-brunch een zowel sociaal als economisch succes.
In december 2005 werd aan Jozef ‘De Pluim’ uitgereikt door Kanaal 3 samen met een bedrag van € 2.000. De Koning Boudewijnstichting beloont hiermee mensen die zich op een bijzondere wijze inzetten voor hun medemensen.
Wegens bouwtechnische redenen moesten we vóór Nieuwjaar de Hazewindstraat verlaten.
De Romagemeenschap kon van dan af gebruik maken van lokalen van de leegstaande Sint-Rochusschool.
We begonnen 2006 in een oud winkelpand in de Nieuwstraat. Daarheen verhuisde de VLOS-kruidenier, die ondertussen sterk gegroeid was en een grotere ruimte goed kon gebruiken.
De VLOS-kruidenier hielp in 2006 een 90 tal gezinnen, d.w.z. ongeveer 150 volwassenen en 200 kinderen.
‘Welzijnsschakel VLOS’ kreeg de door Welzijnszorg uitgereikte prijs ‘Armoede uitsluiten 2006’. Welzijnszorg had “het bijzonder aandacht hebben voor Mensen zonder Papieren” gekozen als criterium voor het toekennen van deze prijs, dit naar aanleiding van de uitspraak van Dewael: “Illegalen helpen is een misdrijf”.
Het TV-programma Koppen maakte een reportage over VLOS, waardoor we grote bekendheid kregen.
‘Beweging in de Stad’ was (en is) de motor achter “Villa Pace”, waarin VLOS elk jaar een bijzondere plaats inneemt met zijn vluchtelingen.
Een huurfonds werd opgericht om mensen zonder inkomen te helpen bij het betalen van de huishuur.
VLOS was in april 2006 met een 50-tal mensen aanwezig in Merksplas op de betoging tegen de opsluiting van Kinderen zonder Papieren.
2006 was het jaar van de grote nationale betogingen voor regularisatie van de Mensen zonder Papieren. VLOS was steeds in grote getale aanwezig.
In juni 2006 verzorgden we eens te meer de kerkasielwake in de kerk van Tereken.
In november 2006 werd VLOS erkend als middelgrote organisatie door het ‘Vlaams Netwerk van Verenigingen waar armen het woord nemen”. Daardoor kregen we een subsidie die ons in staat stelde een voltijdse administratieve kracht aan te trekken en te betalen.
Een geslaagde VLOS-brunch wordt traditie.
In december 2006 nam VLOS - en nu hopelijk voor vele jaren - zijn intrek in de Kasteelstraat 4. Voordien huurde het OCMW dit gebouw van de parochie voor het buurthuis ‘Arcade’, dat reeds een tijdje niet meer functioneerde.
Het huis werd opgeknapt door onze eigen mensen onder de onvolprezen leiding van Ramesh. In december werd als eerste de VLOS-kruidenier verhuisd. VLOS startte ook een klusjesdienst op met magazijn en bestelwagen.
In januari 2007 volgde dan het omvangrijk geworden secretariaat, dat tot nu toe gevestigd was ten huize van Jozef en Tilly in de Weverstraat 87. Tilly heeft daar al die jaren, met een groot hart a.h.w. op een onmenselijke manier door de toenemende werklast, VLOS administratief recht gehouden. Haar betekenis voor VLOS kan moeilijk overschat worden.
Het nieuwe ‘VLOS Centrum’ heeft een polyvalente zaal waarin vergaderd wordt, waarin kook-, taal- en computerlessen gegeven worden en waarin gezellig bij een kop koffie kan gebabbeld worden. Er is ook een kleine spreekkamer waar vluchtelingen met hun problemen terecht kunnen en waar hun dossiers in een gesloten archief bewaard worden. Boven zijn er een paar kamers voor crisisopvang.
Een kamer wordt bureau voor twee halftijdsen: Nina voor ‘Beweging voor Kinderen zonder Papieren’ en Isolde voor Roma-ondersteuning.
2007 is het jaar waarin VLOS eindelijk haar thuishaven schijnt gevonden te hebben en waarin al haar activiteiten duidelijker gestructureerd en geconsolideerd werden.
Het feest ‘10 jaar VLOS’ op 5 januari 2008 bewijst de vitaliteit van VLOS en de enthousiaste bereidheid van alle medewerkers om op de ingeslagen weg verder te gaan en te bouwen aan een maatschappij waarin alle mensen hebben waar ze recht op hebben: een menswaardig verblijfsstatuut.”
Piet Willems
