Vlaanderen wil iedereen aan het sporten krijgen, maar voor jongeren zonder wettig verblijf blijft dit moeilijk. En zeker voor hen biedt sport nochtans extra ontplooiings-  en integratiekansen. De meeste sportclubs willen deze jongeren wel aansluiten maar kennen onvoldoende de administratieve barrières en de diversiteit onder de ‘vluchtelingen’. Vaak zien de clubverantwoordelijken geen problemen omdat wellicht al meerdere jongeren met migratieachtergrond zijn aangesloten. De moeilijkheden ontstaan meestal wanneer jongeren zonder wettig verblijf een attest van gezinssamenstelling moeten kunnen voorleggen. Dit attest kan afgehaald worden in het gemeentehuis, doch niet wanneer je geen wettig verblijf hebt. Voor jongeren met een migratieachtergrond die dit attest wel kunnen voorleggen, is er meestal geen administratief probleem. Zij die het financieel moeilijk hebben, kunnen meestal genieten van een verlaging van het lidgeld via een kansenpas of een vrijetijdsattest, tenminste als de club bereid is om hiermee rekening te houden (wat meestal wel het geval is). Zodra ze aangesloten zijn, blijven deze kansarme leden dikwijls afhankelijk van de goodwill van andere leden voor sportmateriaal en -kledij en voor het noodzakelijke vervoer.

Wie niet officieel kan aansluiten, kan zich eventueel beperken tot het deelnemen aan trainingen en/of vriendschappelijke wedstrijden. Het viel ons trouwens op dat de verschillende sportfederaties een andere regelgeving hanteren. Daarom gingen we wat dieper in op deze problematiek voor jongeren zonder wettig verblijf die wensen te voetballen; een vraag die we regelmatig krijgen van ouders die op zoek gaan naar een sportieve vrijetijdsbesteding voor hun kinderen. We contacteerden de Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB) en lazen in het ‘Beleidsplan van Voetbal Vlaanderen 2021-2024’ dat het de bedoeling is om alle kinderen die op onze schoolbanken zitten de kans te geven om overal, op maat en levenslang plezier te laten beleven aan ‘de leukste sport ter wereld’. Voetbal Vlaanderen wil de begrippen ‘inclusie’ en ‘diversiteit’ echt hoog in het vaandel dragen. Toch blijken er obstakels te zijn in de regelgeving die op Europees en wereldniveau opgesteld zijn door de UEFA en de FIFA.

Jongeren zonder wettig verblijf kunnen aansluiten bij de KBVB zolang hun asielprocedure nog loopt. Wat na hun asielprocedure het besluit ook is, ze kunnen levenslang aangesloten blijven. Jongeren zonder wettig verblijf die zijn aangesloten tijdens hun asielprocedure blijven dus officieel lid, ook als ze na hun afgekeurde vraag tot asiel toch in België blijven zonder wettig verblijf. Daarentegen kunnen jongeren zonder wettig verblijf na hun asielprocedure onmogelijk nog aansluiten. Ook zij die geen asielprocedure hebben opgestart, zullen nooit kunnen aansluiten. Het is dus van belang dat begeleiders in een asielcentrum deze problematiek kennen en dat zij jongeren die wensen aan te sluiten bij een voetbalploeg tijdig de weg wijzen naar een club. Dit kan tot vreemde situaties leiden op de schoolbanken: de ene leerling zonder wettig verblijf kan probleemloos elke week en levenslang voetballen bij zijn geliefde club, de andere leerling zonder wettig verblijf - uit dezelfde klas - moet deze droom voor goed laten varen. Voor ‘niet-begeleide minderjarige vreemdelingen’ is de situatie nog anders: zij kunnen tot de leeftijd van 18 jaar probleemloos aansluiten.

Dit alles illustreert eens te meer dat de regelgeving ook op het vlak van  sporten bijzonder complex is. Zoals het hele asiel- en migratiebeleid voor iedereen een ware doolhof is, moeten ook hier mensen met een vluchtverleden hun weg zoeken naar een humaan toekomstperspectief.

We waren benieuwd of ook andere sportfederaties een gelijkaardige regelgeving hebben en schreven er zestien aan. We ontvingen (al) zes reacties die in het algemeen vrij positief en hoopvol leken, maar waarin tegelijkertijd nog veel onduidelijkheden en onzekerheden voorkwamen. Ik vrees dat er nog veel werk aan de winkel is en dat het uitdiepen van deze problematiek een degelijk onderwerp zou kunnen zijn voor een masterproef!

Frank Van Wolvelaer

Vrijwilliger en bestuurslid bij VLOS