Half mei versoepelden de Marokkaanse autoriteiten plots hun grensbewaking, waarna zo'n 8000 mensen erin slaagden om Marokko te ontvluchten en zwemmend of met bootjes de zwaarbeveiligde Spaanse exclave Ceuta te bereiken. Zeker 6500 migranten werden al teruggestuurd.

Het online VRT-nieuws van 20 mei  (VRT NWS - Berichten | Facebook) toont een tiener die zich met de moed der wanhoop het Spaanse strand op sleept. Een zwemvest heeft hij niet, wel enkele plastic flessen, gebonden rond zijn middel. Hoe lang dobberde hij al rond in het ijskoude water? Naar schatting kan een goed zwemmer dit één uur volhouden voor de onderkoeling toeslaat en hij naar de bodem zinkt.

Spaanse grenssoldaten wachtten de jongen op. Hij strompelde het water uit en probeerde op een rots te klimmen, het 6 meter hoge hek dat hem van Europa scheidde, in zicht. Hij had geen kans, ze grepen hem. Hij huilde. Voor hem was er maar één weg en dat was die terug naar af: naar Marokko, om daar te wachten op de volgende kans.

De wanhoop op het gezicht van de jongen snijdt door mijn hart, zijn wanhoop ontneemt me de adem. Ik schat hem zo’n jaar of 14, de leeftijd van onze jongste zoon, de leeftijd van mijn leerlingen. Wie bepaalt waar onze wieg staat? Wie bepaalt waar we opgroeien, waar we kansen krijgen? Dat is niet onze verdienste, dat is puur geluk. Dat is het loterijticket  dat we trokken, helemaal bij toeval.

Waar we geboren worden, bepaalt of we met onze kinderen in een Spaans kusthotel met vakantie gaan, zwembaden en zwembandjes en all-in formules inbegrepen of, of onze kinderen er aanspoelen met plastic flessen als reddingsboei, meer dood dan levend. Waar we geboren worden, bepaalt of we met keuze uit 14 ferry overtochten per dag van Algeciras naar Ceuta varen, of de levensgevaarlijke overtocht wagen in een rubberbootje.

Volgens de Spaanse ngo ‘Caminando Fronteras’, kwamen vorig jaar 2.170 migranten om het leven toen ze de oversteek maakten naar Spanje. In 2019 telde de ngo ‘slechts’ 893 doden. De meeste migranten verlieten hun Afrikaanse thuisland wegens armoede en geweld.

Het past ons om nederig te zijn, en dankbaar. Het past ons om mededogen te hebben met een wanhopige mens. Dat moet Rode Kruis-vrijwilligster Luna Reyes gevoeld hebben toen ze  in Ceuta een vluchteling uit Senegal troostte. Hashtag#graciasLuna. Dank aan wie  mededogen voelt voor het lijden van een medemens.

Els Schelfhout