Afghanistan en vluchtelingen.                                                                                                                                 Piet Willems,  25 augustus 2021

Over Afghanistan en de Taliban is de laatste weken al zoveel geschreven, over de rol van het Westen (Rusland en de VS) de voorbije 40 jaar, over de beslissing van de Amerikanen om Afghanistan eind augustus te verlaten en over het verkeerd inschatten van het onmiddellijk gevolg daarvan. Hierop wil ik hier niet ingaan.  Wat onze aandacht vraagt, is de te verwachten aanzienlijke vluchtelingenstroom die op gang zal komen richting Europa, dat blijkbaar vooral bezorgd is om het beveiligen van zijn buitengrenzen en niet over het beschermen van vluchtelingen.

Volgens het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen van de VN (UNHCR) leefden er op de vlucht voor de Taliban al bijna 3 miljoen Afghanen in vluchtelingenkampen in Afghanistan zelf. Door de recente opmars van de Taliban zijn daar nu nog bijna een half miljoen mensen bij gekomen. Voeg daarbij een paar miljoen vluchtelingen in de buurlanden Pakistan en Iran en je begrijpt dat dit gigantische menselijke problemen schept.

In België kregen sinds de vluchtelingencrisis van 2015 veel Afghanen wegens de oorlog asiel of subsidiaire bescherming. Met de momenteel praktisch volledige controle van het land door de Taliban moeten alle vluchtelingen die hier nu aankomen internationale bescherming krijgen en mogen hier aanwezige Afghanen onder geen beding teruggestuurd worden.

Een week voor de val van Kaboel stuurden enkele Europese landen, in de mening dat er ondanks de opmars van de Taliban nog genoeg veilige gebieden in Afghanistan waren, een brief aan de Europese Commissie om de repatriëring van afgewezen Afghaanse asielzoekers niet stop te zetten. Onze Staatssecretaris voor asiel & migratie was naast Duitsland, Oostenrijk, Nederland, Denemarken en Griekenland een van de ondertekenaars, een mooi staaltje van wereldvreemdheid! Na de val van Kaboel moesten ze met het schaamrood op de wangen op hun beslissing terugkomen!

In Europa is na de grote vluchtelingencrisis van 2015 het draagvlak om vluchtelingen op te nemen sterk afgenomen. De Turkijedeal van 2016 waarbij Turkije gevraagd werd om tegen een forse financiële vergoeding (enkele miljarden euros) vluchtelingen tegen te houden die naar Griekenland (Land van de EU) wilden oversteken, is daar een duidelijk voorbeeld van. Erdogan zei onlangs nog dat maatregelen moesten genomen worden tegen een te verwachten nieuwe vluchtelingenstroom uit Afghanistan. De gevaarlijke en uitputtende tocht door de bergen en woestijnen van Pakistan en Iran naar Turkije zou hen niet tegenhouden, ook niet de sommen die ze aan mensensmokkelaars moeten betalen. Europa - aldus Erdogan - moet niet denken dat Turkije het vluchtelingenkamp van de EU is:  naast de 3,6 miljoen Syriërs vangt Turkije nu reeds honderdduizenden Afghanen, Irakezen e.a. op. Turkije versterkt nu zijn eigen grensbewaking door een 300 km lange metershoge muur te bouwen met betonnen platen en greppels te graven op de grens met Iran.

Ook Griekenland versterkte zijn buitengrenzen. ‘Mogelijke vluchtelingenstromen uit Afghanistan zullen tegengehouden worden’ verklaarde de Griekse minister Chrisochoidis.  Griekenland heeft de laatste maanden een stalen muur van 40 km lang en 6 meter hoog opgetrokken in het noordoosten van het land langs de grens met Turkije nadat Erdogan aankondigde de grenzen met Europa te openen voor de honderdduizenden in Turkije gestrande vluchtelingen uit Idlib (Syrië) die naar Europa wilden.

Ook Oostenrijk verklaarde reeds geen extra Afghaanse vluchtelingen te willen opvangen. Dit land vond trouwens 2 weken geleden nog, samen met enkele andere Europese landen waaronder België, dat de opmars van de Taliban geen reden was om uitgeprocedeerde asielzoekers uit Afghanistan niet terug te sturen! Van de Visigradlanden (Hongarije, Polen en Tsjechië), die zich in het verleden altijd negatief t.o.v. vluchtelingen opgesteld hebben, is ook geen positieve ingesteldheid te verwachten.

Europa moet nu – en waarom zou België hierin geen voortrekkersrol spelen –  voor 100 %  in woord en daad solidair zijn met de Afghaanse bevolking.

Vrijlating voor hen die vastgehouden worden in afwachting van een nu toch duidelijk misdadige repatriëring, een ruimhartige asielprocedure, regularisatie voor wie hier al langer is, humanitaire visa, gezinshereniging zonder administratieve hindernissen en hervestiging voor alle kwetsbare personen en dat zijn op de eerste plaats de vrouwen,  dat zijn de wapens die we hebben. Nu is het aan Sammy Mahdi om te tonen wat hij waard is.